aanradertje (denk ik)

Zijn ze er nog, van die boeken die er als een moker in slaan?
Met enkele collega's op mijn werk is er het laatste jaar een soort van 'leesclubje' ontstaan. Ja, en dat onder IT'ers. We hadden Dimitri Verhulst al stukgelezen voordat hij de Libris Literatuurprijs won, en nu kwam E. aanzetten met een boek van Rob Wijnberg: "Nietzsche en Kant lezen de krant, denkers van vroeger over dilemma's van nu".

Rob Wijnberg, Winschoten 1982. Scherpe columns in de nrc.next. En een denker in de polder die WEL de maatschappelijke relevantie van de filosofie op de kaart van Nederland zet. Het kan dus toch. Wat slaat er zo in? De kanttekeningen bij de vrijheid van meningsuiting, de illusie van de zekerheid (Goh? Hoe is die leus van het CDA voor de Europese Verkiezingen ook al weer? "Werken aan zekerheid")
Meer volgt als ik het boek uit heb.

Een open samenleving blijft kwetsbaar

7 mei 2002. In Pont de Cirou, Tarn-et-Garonne zitten we aan het ontbijt. Onze vriend Joop heeft vers brood gehaald. hij stormt op de ontbijttafel af: "Pim Fortuyn is vermoord!". "Ach, doe niet zo gek. 't Is nog wat vroeg voor grappen."

30 april 2009. Op het terras van het NIVON-huis 'Morgenrood' in Oisterwijk zitten we in het zonnetje heerlijk aan de koffie. Martine stormt op de picknicktafel af: "Een aanslag op de koningin in Apeldoorn!". "Ach, doe niet zo gek."

Maar het was weer geen grap. Weer geen moslim-terrorisme. Maar wel weer een teleurgestelde blanke mannelijke dertiger. We hadden binnen een paar seconden al wel door dat dit om een zieke eenmansactie moest gaan: wie een dergelijke aanslag "succesvol" wil beramen, doet dat niet in een Suzuki Swift (een van de lichtste autotypen die in Nederland rondrijdt), maar in een Dodge Ram pickup, Toyota Landcruiser, of iets anders met vier grote banden, veel staal en veel vermogen.

En toch, de gruwelijkheden die een ontheemde heftruckchauffeur met een boodschappenkarretje teweeg kan brengen: kun je je als maatschappij daartegen 'wapenen'? Los van het onderzoek wat er de komende maanden gedaan wordt (en heel terecht wordt er uitgezocht of de beveiliging eigenlijk wel op orde was) : naar mijn mening moet je niet alles op zijn Amerikaans willen dichtspijkeren. Met een bepaalde openheid en toegankelijkheid van je nationale feestdagen en van je staatshoofd, daar hoort ook een bepaalde kwetsbaarheid bij. En met alle medeleven voor de slachtoffers en hun dierbaren: de angst mag dit land niet gaan regeren. In 2010 zullen drumbands en Antilliaanse dansgroepen nog steeds onze koninklijke familie op straat moeten kunnen begroeten. Al zal het gevaar nog steeds uit een onverwachte hoek kunnen blijven komen: niet van extremisten met lange baarden. Het kan je buurman zomaar zijn.

Dus toch: blijf op straat staan, blijf elkaar groeten, houd interesse voor elkaar. Kleine dingen misschien, waarvan je nooit weet of je iemand daarmee "binnenboord" houdt. Maar laat het dan een symbool zijn, dat de angst niet jou regeert.