wat nu?

De weddenschapjes lopen al: wordt het SP-PvdA-CDA of PvdA-CU-CDA? wat ik vreesde, is bewaarheid: er is geen tweepartijencoalitie mogelijk met de uitslag van de verkiezingen, al weer 10 dagen geleden. Ach, ik maak er zelf grappen over op mijn werk als collega's vragen naar het verloop van onze eigen campagne. Ik volg de analyses achteraf met aandacht: die van het publieke forum binnen de PvdA, de vele artikelen in onze krant. Ik betreur de operationele fouten van de PvdA in de campagne, maar dat is 'incidenteel'. De kiezer vroeg vooral om duidelijkheid, de PvdA heeft te weinig duidelijk laten zien waarvoor zij ZELF stond, maar helaas hebben alle kiezers bij elkaar opgeteld een verre van duidelijk signaal afgegeven. Maar hun 'waarheid' ligt in elk geval overal, behalve in het midden.

Wat me daarin zorgen maakt is de afkeer in Nederland van de vrijzinnigheid en tolerantie. Niet dat ik de 'alles-moet-maar-kunnen'-mentaliteit tot norm wil verheffen (nee, ook/juist in de openbare ruimte moeten we met fatsoen en respect met elkaar omgaan). Maar wel de afkeer van de EU en het andere buitenland, de afkeer van het liberalisme (juist in de gehele liberale hoek, en ik reken naast de linkse vleugel van de VVD, D66, de rechtse vleugel van de PvdA ook het Groen-Links van Femke Halsema daar bij, zijn de grote verliezen gevallen), het verlangen naar lijkt het wel, een Nederland van de vroege jaren zestig: prettig verzuild en overzichtelijk. Alleen, dat Nederland-van-vroeger bestaat niet, is er ook niet nooit in die vorm geweest. Willen 'wij' dan niet meer kiezen, maar dat voor ons gekozen wordt? Meer zekerheid? jammer maar helaas, vrijheid is af en toe ook verantwoordelijkheid en een opdracht, dus hard werken.