Een paar dagen de hei op, en ik neem mee... 'Grijs verleden' van Chris van der Heijden en 'Politiek voor de leek' van Mei Li Vos. Twee boeken, die toevallig later die week heel dicht bij elkaar kwamen. 'Grijs verleden' is een boek uit 2001 dat liet zien dat er vee lnuances tussen goed en kwaad, in de Tweede Wereldoorlog lagen. 'Politiek voor de leek' is Mei Li Vos haar verslag van vier jaar Tweede-Kamerlidmaatschap, waarin ze beschrijft hoe ze vanuit een inhoudelijke passie voor de PvdA het parlement in rolt. Alice in het Wonderland van het voormalig ministerie van Kolonien.
Mei Li publiceerde 3 mei ook een opiniestuk in Trouw, waarin ze PVV-ideoloog Martin Bosma "vriendelijk" verzoekt bij de 4-mei herdenking weg te blijven. Hetzelfde links-liberale vuur dat ik in haar boek herken, brandt ook daar tussen de regels. Handig? Nee, omdat Mei Li daarmee weer vol het frame in vliegt van de PVV-WO2 vergelijking. Wel uitgelokt, omdat Martin Bosma, met twee subtiele haakjes, 4 mei als herdenking van de slachtoffers van het (nationaal-)socialisme ziet.
Toch, het boek van Van der Heijden laat wel zien dat we de geschiedenis wel moeten proberen te bekijken met de kennis van toen, en niet met die van nu. In de jaren twintig en dertig was de 'burgerlijke' democratie met algemeen kiesrecht nog een heel jong fenomeen, dat zeker niet door iedereen als 'goed' werd geacht. Tussen zwart en wit stikt het van de grijstinten. De autoritaire trekjes van communisten en fascisten kennen dezelfde bronnen en ook een fors aantal overstekers: Mussolini zelf is extreem-links begonnen. Zeker in de uiterlijke verschijningsvorm hebben de 'bruinen' ook veel geleend van de 'roden'. Maar dat maakt Bosma's conclusie dat het dus hetzelfde is niet minder flauwekul. En niet minder ergerlijk, omdat het categorisch over 1 kam scheren van mensen op grond van het vakje waarin je ze ophokt nu net iets is waar de 4-meiherdenking nu juist zo voor waarschuwt. Bosma stampt ook wel fanatiek op de tenen van de gemiddelde sociaal-democraat en miskent hij ook de offers die overtuigde sociaal-democraten hebben gebracht in de strijd tegen het nationaal-socialisme.
Vos haar pleidooi aan Bosma om meer prudentie in acht te nemen, is er ook wel een die ik met mijn hart onderschrijf. Mijn verstand zegt: Laat je niet verleiden tot terugschoppen. Negeer het omdat je je niet laat raken. Laten we vooral aantonen dat geloof in de principes van democratie en rechtsstaat ons sinds 1945 ons een langdurige vrede hebben gegeven. Dat het gewauwel van Bosma daar niets aan af kan doen.
En toch: zouden Martin en Mei Li niet in 2012 naast elkaar kunnen staan bij de 4-mei herdenking? Dat zou pas echt getuigen van democratische volwassenheid.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten